Oud-directeur EBI noemt strenger regime “een wassen neus”.

HELVOIRT – 3 oktober 2023. Oud-directeur van de EBI in Vught Yola Wanders is kritisch over het strenger regime dat is ingevoerd bij Penitentiaire Inrichting (PI) in Vught. Zij pleit voor een humaner beleid binnen de gevangenis.

Wanders, die tot mei 2020 directeur was van de extra beveiligde gevangenis in Vught, noemt de nieuwe regeling met advocaten “een wassen neus”. “Via de telefoon gebeuren allerlei dingen. En we weten dat advocaten enorm onder druk worden gezet. Daar is Derk Wiersum het slachtoffer van.” Wanders deed haar uitspraken bij een lezing op 26 september in Helvoirt van de Vereniging 55+.

Vanaf begin dit jaar geldt in de EBI een strenger regime voor een aantal zware criminelen, onder wie Ridouan Taghi. Op gesprekken met hun advocaten is nu visueel toezicht. De belangrijkste reden voor de vergaande observatiemaatregel is de zaak tegen voormalig advocaat Youssef Taghi. Die zou een sleutelpositie hebben gehad in de criminele organisatie van zijn neef Ridouan Taghi.

“De contacten met advocaten zijn geprivilegieerd’, stelt Wanders die elf jaar lang de leiding had over de terroristenafdeling van de Vughtse gevangenis. “Wat een paar jaar geleden gebeurd is kan morgen weer gebeuren”, doelt Wanders op de moord op advocaat Derk Wiersum in september 2019. De oud-directeur wijst erop dat het advocatenrecht is gebaseerd op de Grondwet. “Je kunt niet zeggen: we gaan advocaten afluisteren. En later tijdens de lezing: “Maar wat ik nou zo jammer vind is dat aan de advocatuur niets gedaan is. Ik weet dat het heel ingewikkeld is maar je zou wat meer toezicht kunnen houden op de advocatuur.”

Desperado’s
De oud-directeur wees er in haar lezing voor een volle zaal in het HelvoirThuis op dat er inmiddels een aantal wettelijke wijzigingen is doorgevoerd. “Zo is het aantal contacten met de buitenwereld ernstig teruggebracht. In plaats van twee of drie keer tien minuten bellen per week mag men nu nog maar een keer tien minuten bellen. Het aantal bezoekers is teruggebracht. Met verlaging van de frequentie van het aantal contacten hoopt men te bereiken dat er geen boodschap meer kan worden overgebracht.”

Maar volgens Wanders “wringt daar de schoen”. “Je kunt je afvragen of het daar in de EBI veiliger van wordt. We hebben zoveel controle op bezoeken en telefoongesprekken. Hoe kun je nou verwachten dat iemand niet zijn kinderen mag bellen, wetende dat kinderen bij gedetineerden beschermende factoren zijn? Als je dat soort family-contacten doorknipt dan maak je desperado’s van gedetineerden.”

Maatwerk
De beperkende maatregelen voor bellen en bezoeken zijn ingevoerd voor alle gedetineerden, stelt Wanders. “Wat ontbreekt is maatwerk. We kunnen zeggen gelijke monniken gelijke kappen maar in de EBi zitten geen gelijke monniken, ze zijn allemaal anders. De directeur had altijd de mogelijkheid om maatwerk toe te passen. Als iemand zich niet houdt aan de afspraken met bellen dan kon de directeur zeggen: ik onthoud je de komende drie maanden de mogelijkheid tot bellen. En als een kind van een gedetineerde heel erg ziek was dan kon je zeggen: bel maar even naar huis. Ook daar zat een relatie in”.

Humaan
Wanders pleit voor een humaner beleid binnen de EBI. “Ik weet, het zijn zware criminelen, ze hebben vreselijke dingen gedaan. Maar in Nederland word je humaan behandeld: be gentle, ook bij deze doelgroep. Uiteindelijk voorkom je daarmee dat mensen gaan dehumaniseren en dat ze haat naar het personeel gaan ontwikkelen waardoor het in de gevangenis alleen maar gevaarlijk wordt. En sommige personen komen weer vrij. Dat moet je altijd hoog in het vaandel blijven houden.”

Door: Peter Corvers