Onbegrip over vredesmissies anno 2020 en overeenkomsten met de bevrijding in 1944

HELVOIRT – 18 oktober 2024. De tweede wereld oorlog was 80 jaar geleden voor Brabant rond oktober op zijn retour. Brabant werd op 26 oktober bevrijd van de Duitse bezetters.

Nadien zijn er over de wereld verschillende landen in oorlog terecht gekomen. Daar werden soms Nederlandse militairen naartoe gestuurd om spanningen weg te halen. De zogenaamde vredesmissies. De bevrijders waren 80 jaar geleden onder ander Schotten. Zodra je op de weg die Distelberg heet in Helvoirt bij het oorlogsmonument staat komt de vraag op: Hoe was de communicatie van de soldaten met het thuisfront. Met brieven en kaarten sturen hield het thuisfront en de soldaten elkaar op de hoogte. En diezelfde vraag hoort bij de soldaten uit Nederland die ver weg van thuis tegenwoordig hun dienstplicht of beroep uitoefenen. Zij trachtten daar de vrede in stand te houden. Ook die soldaten hebben weinig mogelijkheden contacten te leggen met thuis. Door het simpele feit dat de vijand meeluistert en op zoek is naar persoonlijke gegevens.

Van de bevrijders in de oorlog 1940 – 1945 is bekend dat zij brieven en kaarten naar huis stuurden en soms post kregen van familie. Vaak jonge soldaten die nog 20 jaar moesten worden die al maanden van huis weg waren. Ja zelfs soldaten die amper 17 lentes telden. In het leger gegaan om niet werkloos te zijn. Hoe hielden de ouders hun hoofd koel met de wetenschap dat hun zoon actief is aan het oorlogsfront? Daar is weinig over bekend. De contacten verliepen lang niet altijd soepel . De techniek liet het leger regelmatig in de steek. Denk maar aan de actie rond Market Garden. De bevrijders kwamen in het nauw door communicatieproblemen. Tegenwoordig is de techniek zodanig ontwikkeld dat de vijand je op de voet kan volgen Dus laat je telefoon thuis bij je beschermt legeronderdeel is het advies. De vijand luistert mee. Dat is het tegenovergestelde in de jaren van 1940 tot 1945.

Vredesmissies
Vredesmissies door manschappen uit Nederland reizen naar onder andere Litouwen, naar Mali, naar Afghanistan, naar Kosovo, naar Irak, naar Bosnië, naar Srebrenica en verder. Zonder namen te noemen van de betrokken soldaten geven de meesten aan totaal verrast te zijn wat ze daar aantreffen. Zij schuwen de publiciteit. “Ja, we kregen een opleiding en werden klaar gestoomd voor de uitzending. We kwamen als soldaten terug met letterlijk twee rugzakken. Bij terugkomst leek ik tien jaar ouder. Ik verloor in korte tijd al mijn vrienden”, bekend een van de soldaten die een paar maanden in het buitenland actief was. Mijn vrienden maakten zich druk om zaken waar wij, terugkomend van een missie, gewoon overheen stapten. Niet belangrijk vonden wij.

Damesleger
De soldaat die onbekend wil blijven gaat verder “ Ons werd geleerd contact te leggen met de plaatselijke bevolking. Een bakje thee samen te drinken. Plots bleken die mensen weg te zijn. Waar naartoe? Was niet bekend. Voor ons een vreemde ervaring, In Afghanistan is zelfs een damesleger opgezet door de vredesmissie daar. Een bijzonder feit als je weet dat de dames daar niet meetellen maar nu mogelijk een soort bezit zijn van haar partner. Welke rugzak zet je dan bij thuiskomst op zolder. Die met je persoonlijke spullen of die in je geheugen? Met de vredesmissie in Afghanistan is men gestopt.

Aandacht is er volop zodra de soldaten thuis komen. Tegenwoordig verblijven vooraf de soldaten die terugkeren van hun uitzending op een vakantie-eiland gedurende een week om tot rust te komen. Ver uit de hectiek van de vredesmissie. Velen denken zonder geestelijke schrammen naar huis te reizen. Maar jaren later gaat het mis blijkt uit ervaring . De ervaringen tijdens de missies komen terug in beeld en de soldaat krijgt daar last van. Voor hij het weet zit hij in de put. Hij Is opnieuw bezig met de tijd als soldaat bij een of meerdere vredesmissies. Voor de soldaat hulp vraagt is hij maanden mogelijk jaren verder. Als onderdeel van de eerste vredesmissies waren er geen mogelijkheden om ontspannen toe te werken naar het afscheid nemen van de activiteiten voor de vredesmissie.

Contact via de satelliet
Hij lachte destijds om het korte contact met het thuisfront via de satelliet. Van Afghanistan is bekend dat men elke maand via de satelliet gedurende drie simpele minuten mocht bellen met ouders of echtgenote of vriendin. Met de restrictie van niet zeggen waar je bent of bent geweest. Ben anoniem over de locatie ter plekke. Het blijken momenten waar de ouders, partners en soms de kinderen naar uitkijken. Zeg maar spannend.

Herkenbaar
Herkenbaar is de ervaring van Bart Pijnenburg uit de tweede Wereldoorlog Eerder schreef Helvoirt Net hierover. Amper liet hij iets los over zijn avontuur van 15 maanden gevangenschap tot in het vernietigingskamp Mauthausen. Juist toen hij met pensioen was en de kinderen het huis uit dreef hij nat het bed uit vanwege de spanningen. Nooit eerder in zijn leven werd hij wakker door het zweten tijdens zijn nachtrust. De vergelijking met de vredesmissies gaat niet op. Wel dat bepaalde ervaringen uit het verleden invloed hebben op je verdere bestaan. Dat staat vast.

Telefoon thuis laten
De mensen die uitgezonden worden om elders de vrede in stand te houden krijgen belangrijke tips mee zoals: Neem je telefoon niet mee op patrouille. De “vijand” kan deze uitlezen. Ze achterhalen je adres en plots staat een vreemdeling bij je thuis aan de deur. Sta je toch raar te kijken.

Maanden niks doen
Als militair uitgezonden worden levert spannende momenten op bij het op missie zijn. Het levert ook onbegrip op bij terugkomst. Opmerkingen als : Jij bent militair? Hoeveel maanden doe je al niks. Jullie hoeven toch pas in actie te komen als er oorlog is.? ‘Daarop reageer ik al niet meer zegt een man met deze ervaringen’. Een andere bekende vraag gaat over de actie in het buitenland. Heb je al tegenstanders de dood ingejaagd? Dat blijkt ook een dooddoener te zijn die ervaringsdeskundigen al geen antwoord meer geven. Dit onbegrip vinden de bewuste personen ver beneden peil.

Schotse soldaten als bevrijders
Zeven Schotse soldaten lieten hun l even bij een poging het afwateringskanaal, bekend als het Drongelen kanaal, over te steken. De Duitse vijand lag hen op te wachten. De Schotten gebruikten daarbij de brug over het Drongelens Kanaal aan de weg met de toepasselijke naam Margriet. De kalender gaf 4 november 1944 aan. Zeven soldaten tussen 39 en 18 jaar. Hoe zijn die ouders met dat enorme verlies van hun zoon verder door het leven gekomen. Wellicht stond juist dat leven voor hen stil maar de kalender verplaatste elke dag een datum. “Onze zoon waar die is? In Nederland bij een militaire actie om het leven gekomen.

Niet te geloven
Een Zweeds echtpaar is op doorreis naar Normandië en brengt een bezoek aan het monument aan de Distelberg in Helvoirt. Het is een locatie waar tijdelijk zeven gesneuvelde soldaten lagen begraven. Het paar boekt een bed en breakfast in Helvoirt. De uitbaters van deze B&B zijn mede kartrekkers voor de viering van 75 jaar bevrijding in Nederland. ( Vijf jaar geleden). Blijkt de vrouw van het echtpaar een kleinkind te zijn van een van de gesneuvelde soldaten. Zij zijn onderweg naar een oorlogskerkhof in Nederland waar de opa van de vrouw definitief ligt begraven. Normandië is ook nog een reisdoel van het stel die hun ogen en oren niet kan geloven. Over communicatie gesproken. De liefde bracht het echtpaar vanuit Schotland naar Zweden.