Column Corvers: Stoppende boeren

HELVOIRT/CROMVOIRT/VUGHT – 23 juli 2021. Sinds Helvoirt bij Vught is gevoegd zijn er verschillen in regels die gelden voor inwoners en bedrijven in het buitengebied.

In september vorig jaar stelde de Haarense gemeenteraad wijzigingen vast in het bestemmingsplan buitengebied. De regels wijken te veel af van de Vughtse regels zodat er vanaf 1 januari 2021 sprake is van rechtsongelijkheid, was de redenering van B&W. Het Vughtse college ging in beroep, evenals Oisterwijk en Boxtel overigens, waar door samenvoeging van Haaren en Esch hetzelfde speelt.

De bezwaren gaan over de inhoud van woningen in het buitengebied (600 m3 of 750 m3), tijdelijke huisvesting seizoenwerknemers (zes of negen maanden), de omvang van bijgebouwen bij recreatiewoningen, de hoogte van bouwwerken en een beroep of bedrijf aan huis bij woningen met een agrarische bestemming. In Helvoirt zijn de regels nu soepeler dan in Vught, agrariërs mogen dus meer in Helvoirt. Op deze onderdelen van het bestemmingsplan, waar de meeste partijen in de commissie ruimte op 22 april nog bezwaar tegen hadden, vindt de Vughtse gemeenteraad inmiddels dat het Haarense beleid (alsnog) kan worden gevolgd.

Het zesde en belangrijkste bezwaar van Vught betreft de regeling die stoppende boeren meer mogelijkheden zou bieden om in leegstaande stallen activiteiten te ontplooien, oftewel het gebruik van vrijkomende agrarische bebouwing (VAB). In Vught zagen ze de autosloperijen, hoge bedrijfshallen of andere ongewenste bedrijvigheid in het Helvoirtse buitengebied al opdoemen omdat het VAB-beleid veel te ruim is, was het aanvankelijke oordeel van de meeste partijen, uitgezonderd het CDA dat zich traditiegetrouw sterk maakt voor de agrarische sector en Gemeentebelangen. Die laatste partij vroeg stoppende boeren ruimte te geven om een nieuw verdienmodel te maken.

Maar ook op dit onderdeel zijn de Vughtse bezwaren inmiddels van tafel. Het Haarense plan betekent geen inhoudelijke wijziging, concludeert het Vughtse college nu. Stoppende boeren in Helvoirt kunnen bij de gemeenteraad een verzoek indienen om de bestemming van agrarische gronden te wijzigen in ‘Wonen’ of in ‘Bedrijf’. Vervolgens kan het college hiermee instemmen of niet. Voor die beoordeling toetst B&W aan het VAB-beleid en heeft dus een eigen beoordelingsvrijheid. Dat beleidskader biedt nog altijd ruime mogelijkheden maar stelt een aantal voorwaarden. Zo geldt bijvoorbeeld bij een bedrijf dat meer dan 200 m² aan bedrijfsgebouwen aanvraagt dat dit initiatief een meerwaarde heeft voor het gebied en aansluit bij de Structuurvisie Haaren. ‘Het komt dus ook voor een groot deel aan op de wijze waarop invulling wordt gegeven aan het Beleidskader’, ziet het college nu ook in. Totdat er een geheel nieuw bestemmingsplan ligt voor heel Vught blijft dat beleid gelden in Helvoirt.

De discussie spitste zich de laatste weken toe op de rechtszekerheid van ondernemers die initiatieven willen ontplooien. Volgens Gemeentebelangen en aanvankelijk ook het CDA is die rechtszekerheid alleen geborgd als het VAB-beleid vastligt in het bestemmingsplan.
Een (ingetrokken) amendement van Gemeentebelangen kreeg geen steun op 22 juli. Het CDA ‘vertrouwt’ het college nu als er verzoeken binnenkomen.

Maar die rechtszekerheid is helemaal niet in het geding. En om alleen vertrouwen gaat het ook niet. Wethouder Yvonne Vos had een punt waar zij stelde dat de gemeenteraad aan zet is bij het VAB-beleid. B&W toetst ‘slechts’ aan dit beleid. De raad bepaalt de kaders van het VAB-beleid en controleert of B&W dit op juiste wijze uitvoert. De gemeenteraad heeft meer zeggenschap dan hij zelf denkt.